ท่านเกิดในครอบครัวขุนนาง บิดาท่านเป็นผู้ตรวจราชการแผ่นดิน บิดาและมารดาของท่านนั้นเป็นผู้มีจิตใจโอบอ้อมอารีย์ เคร่งในพระพุทธศาสนามาก นับถือพระโพธิสัตว์กวนอิม วันหนึ่งทั้งสองได้สวดอ้อนวอนขอพรจากพระโพธิสัตว์กวนอิมให้พระองค์ประทาน บุตรให้ เกิดนิมิตรอัศจรรย์เมื่อย่างเข้าเดือน 6 บิดาท่านได้ฝันว่าพระโพธิสัตว์ฯ ได้ประทานยาวิเศษให้กับภรรยาท่านกิน และในเวลาต่อมาภรรยาท่านก็ตั้งครรภ์ ก่อนที่จะคลอดได้เกิดปาฏิหารย์มีแสงสว่างส่องเข้ามาในบ้านมีกลิ่นหอมเย็นสด ชื่น และเมื่อย่างเข้าวันที่ 23 เดือน 3 ซึ่งเป็นวันเกิดของเจ้าแม่ทับทิม เทือกเขาที่อยู่ใกล้บ้านได้เปลี่ยนเป็นสีส้ม ชาวบ้านต่างพูดเป็นเสียงเดียวกันว่า จะมีผู้มีบุญลงมาเกิดในโลกมนุษย์
เมื่อท่านคลอดออกมานั้น เป็นเด็กน่ารัก ผิวพรรณสวยงาม ผิดจากเด็กทั่วๆไป อายุได้ 1 เดือน ไม่ร้องไห้ ไม่กวนบิดา มารดา บิดาท่านจึงตั้งชื่อว่า มิก เมื่อเจ้าแม่ฯอายุได้ 8 ขวบเข้าเรียนหนังสือ เจ้าแม่ฯก็สามารถอ่านออกเขียนได้เร็วและจดจำที่ครูสอนได้หมด เมื่ออายุได้ 10 ขวบ ก็เป็นเด็กที่เงียบขรึม ชอบอยู่คนเดียวในที่สงบ นั่งสวดมนต์ภาวนา
เมื่ออายุได้ 13 ปี ได้พบกับเทวดาองค์หนึ่งซึ่งเป็นผู้ถ่ายทอดวิชากระแสจิต และความรู้เรื่องราวต่างๆของสวรรค์ให้เจ้าแม่ฯได้รู้ทุกๆเรื่อง พอายุได้ 16 ปี เจ้าแม่ฯเป็นสาวที่สวยงาม เป็นที่รักของพ่อแม่และคนรอบข้าง
สวรรค์ได้มอบของวิเศษให้กับเจ้าแม่ฯคือตราคู่หนึ่ง ไว้คุ้มครองตนเอง เมื่อบิดาท่านออกจากราชการแล้วหันมาประกอบอาชีพค้าขาย วันหนึ่งบิดาและพี่ชายของท่านได้ออกเรือไปค้าขาย ก็ได้เกิดพายุฝนซึ่งหนักมาก ขณะนั้น เจ้าแม่ฯ กำลังทอผ้าเกิดสังหรณ์ใจขึ้นมาว่าบิดาและพี่ชายของท่านจะได้รับอันตราย เจ้าแม่ฯได้นั่งหลับตามือกำกระสวยจนแน่น เท้าก็เหยียบกี่ทอผ้าไว้ไม่ให้เคลื่อนไหว นางได้ส่งกระแสจิตไปช่วยประคองเรือไว้ไม่ให้ล่ม นางได้พยายามอย่างสุดกำลังแน่นิ่งอยู่ที่กี่ทอผ้า ขณะนั้นมารดท่านเข้ามาเห็นเข้าก็ตกใจจึงได้ร้องเรียกเสียงดังๆ เจ้าแม่ฯท่านได้ยินเสียงมารดาท่านร้องเรียกก็สดุ้งตกใจกระสวยที่กำอยู่ในมือ หลุดตกลงพื้นแล้วท่านก็ร้องไห้ มารดาท่าก็ตกใจว่าเกิดเรื่องอะไรขึ้นนางจึงเล่าเรื่องให้มารดาฟัง ว่าขณะนี้บิดาและพี่ชายถูกพายุเรือล่มพี่ชายจมน้ำตาย ส่วนพ่อนั้นปลอดภัยดี
สวรรค์ได้ส่งศิทย์วิเศษมาคอยรับใช้เจ้าแม่ 2 คน คนหนึ่งหูทิพย์ ได้ยินไกลถึง 1000 ไมล์ อีกคนหนึ่งตาทิพย์ มองเห็นไกลถึง 1000 ไมล์ เพื่อคอยช่วยเหลือและติดตามเจ้าแม่ฯ เมื่อท่านอายุได้ 26 เจ้าแม่ฯได้ช่วยห้ามฝน เพื่อไม่ให้เกิดอุทกภัยในเมือง เมื่ออายุได้ 29 ปี ท่านได้พูดกับบิดามารดาของท่านว่า ชอบอยู่ในที่สงบ บ้านที่อยู่นี้ไม่สงบเลย พรุ่งนี้จะขอไปเที่ยวบนภูเขาให้สบายใจ พอถึงตอนเช้า ท่านได้จัดดอกไม้ ธูป เทียน สวดมนต์เสร็จก็บอกกับบิดามารดาท่านว่า ไปเที่ยวนี้หนทางมันไกล ใจคอไม่ค่อยดีเลย พี่น้องต่างบอกว่า ไปเถอะ อย่าได้กังวลอันใดเลย
จากนั้นเจ้าแม่เดินทางข้ามน้ำข้ามทะเลนั่งเสื่อลอยขึ้นบนท้องฟ้าจนหายลับไป ในกลีบเมฆ จากนั้นก้เกิดเสียงดนตรีบรรเลงจากสวรรค์บรรเลงต้อนรับเจ้าแม่ขึ้นสู่สวรรค์
แล้วยังมีอีกหนึ่งตำนานนั่นก็คือ
โบราณกาลในสมัยราชวงศ์อั่น
พระเจ้าฮั่นกวงบู๊ตี่ (พ.ศ.537 – 610) ซึ่งในสมัยนี้เองเจ้าแม่ทับทิม ได้รับการยกย่องเป็น “เทพพยุดาแห่งความเมตตา”
จวบกระทั่งปลายราชวงศ์เซ็ง พ.ศ. 2167 ในเขตบ่นเชี่ยวเกาะไหหลำมีหมู่บ้านชื่อ ตุ้ยบ๋วย ณ ที่นี้มีครอบครัวแซ่พัว
เป็นชาวประมงหาเช้ากินค่ำออกทะเลหาปลาทุกวัน มีอยู่วันหนึ่งออกหาปลาตามปกติ แต่ในครั้งนี้ทุกครั้งที่ยกชอน
จะปรากฏพบท่อนไม้ไม่ติดปลาอยู่เลย ชาวประมงจึงบนบานต่อท่อมไม้นั้นว่าหากวันนี้จับปลาได้มาก จะนำท่อนไม้นี้
มาแกะสลักเพื่อกราบไหว้บูชา และก็เป็นไปตามที่บนบานไว้ ชาวประมงเริ่มร่ำรวยขึ้นจากการหาปลา ทำให้ลืมคำบนบาน
คืนหนึ่งเขาฝันไปว่าได้มีหญิงรูปงามมาทวงถามสัญญาที่ให้ไว้ รุ่งเช้าจึงได้ทำตามที่สัญญาไว้ นับแต่นั้นมาชาวบ้าน
เมื่อรู้ถึงความศักดิ์สิทธิ์ก็มากราบไหว้วิงวอน และมักจะได้สิ่งนั้นทุกครั้งไป จากเสียงร่ำลือมาถึงปี พ.ศ. 2393 ในราชวงศ์เช็ง
กษัตริย์ด้าวกวางก็พระราชทานตราตั้งและถวายนามว่า
“หน่ำเทียนเอิ้ยมเดิ้ยมก้ำเอ๋ง ห้วยหลุยตุ้ยบ๋วยเต่งเหนี่ยง” มีความหมายว่าสายฟ้าสนองตอบเสียงฟ้าฝ่ายใต้ เจ้าแม่ตุ้ยบ๋วย
เรียกสั้น ๆ ว่า เทพธิดาประจำสมุทร วันเกิดคือ วันที่ 15 เดือน 10 (จีน)
องค์เทพที่ชาวเรือทั้งมวลต่างให้ความเคารพกราบไหว้ ชาวไหหลำยกให้เป็นเทพประจำเชื้อชาติ
แล้วก็ยังมีเรื่องเล่าเล็ก ๆ อีกก็คือ”ครั้งหนึ่งท่านนั่งทอผ้าอยู่แล้วท่านเอาผ้าที่เป็นผ้ามัดเท้าของ ผู้หญิงจีนโบราณ ที่พันไว้เพื่อให้เท้าเล็ก จากนั้นท่านดึงผ้าออกไปกางอากาศแล้วดึงกลับมา เมื่อมีคนถามว่าทำอะไร ท่านบอกว่าช่วยเรือกำลังจมน้ำ หลังจากนั้นไม่กี่วันก็มีชาวบ้านกลับมาบอกว่าตอนออกทะเลเรือกำลังจะจมแต่ อยู่ๆ มีเชือกลงมาจากกลางอากาศแล้วดึงเรือขึ้นมาเข้าฝั่งได้” คนจึงยิ่งนับถือในปาฏิหาริย์ของท่าน เจ้าแม่ทับทิมเสียชีวิตเมื่ออายุ 29 ปี
พูดกันว่าที่คนไทยเรียกเจ้าแม่ทับทิม เพราะว่ามีคนนำเอาทับทิมมาไหว้ขอพรแล้วเห็นรูปปั้นเจ้าแม่ใส่เสื้อแดงนั่นเองวันที่ 23 พศจิกายน ที่ผ่านมากระผมมีโอกาศได้เดินทางไปงานเลี้ยงประจำปี เจ้าแม่ทับทิม อ.ตะพานหิน จ.พิจิตร เลยเก็บเอาภาพสิ่งศักสิทธิ์ คือ เจ้าแม่ทับทิม เทพผู้แสดงความศักสิทธิ์ให้ประจักษ์ต่อชนชาวไทยเชื้อสายจีนมานักต่อนัก ตำนานประวัติขององค์เจ้าแม่มีหลายตำนาน แต่ที่ได้ยินจากคำบอกเล่าของอากงซึ่งมาจากเกาะไหหนำประเทศจีน ยืนยันว่าองค์เจ้าแม่มีตัวตนที่แท้จริงและเป็นที่นับถือของชาวจีนและชาวไทย เชื้อสายจีนเป็นอย่างมาก ในประเทศไทยมีศาลเจ้าแม่ทับทิมอยู่หลายแห่งซึ่งแต่ละแห่งองค์เจ้าแม่ทับทิม จะแสดงปาฏหาริย์โปรดผู้มาสัการะอยู่เสมอ และที่ศาลเจ้าแม่ทับทิม อ.ตะพานหิน จ.พิจิตร เป็นอีกศาลศักสิทธิ์ซึ่งตามประวัติ อากงผมเองเป็นคณะกรรมการได้อัญเชิญ และประทับที่ศาลเมื่อ ปี 2515 นำความศักสิทธิ์และคุ้มคอรงชาวตลาดตะพานหินเสมอมา ถ้าท่านใดสัญจรหรือเดินทางผ่านไป อ.ตะพานหิน จ.พิจิตร ขอเชิญไปสักการะบูชาองค์เจ้าแม่ที่ศาลได้ครับ